Κάρεν Μπλίξεν
(1885-1963)
"Μια απλή αφηγήτρια..."
"απ' την ιστορία έφτιαχνε ένα απόσταγμα, απ' το απόσταγμα ένα ελιξίριο κι απ' το ελιξίριο άρχιζε και πάλι να συνθέτει την ιστορία"
Η Γιοντόρα Γουέλτυ για την Κάρεν Μπλίξεν
Συνεχίζοντας την περιήγηση μου σε αγαπημένα βιβλία, παραθέτω λίγα λόγια από το προλογικό σημείωμα ενός βιβλίου που δεν μπορείς να το διαβάσεις μόνο μια φορά.
Θα επανέλθω στις "Επτά γοτθικές ιστορίες" μ' ένα ιδιαίτερο απόσπασμα από ένα διήγημα της συλλογής, όπου μιλά ένας ήρωας-παραμυθάς.
....Η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν ένιωσε καμιά φιλοδοξία ή αληθινή παρόρμηση να γράψει κι ακόμα λιγότερο να γίνει συγγραφέας.
Αυτά τα λίγα πράγματα που είχε γράψει στην Αφρική θα μπορούσε να θεωρηθεί πως της είχαν απλώς χρησιμεύσει-"σε μια εποχή ξηρασίας" από κάθε άποψη-για να ξεχάσει τις στενοχώριες της με τη φάρμα και να απαλύνει την ανία της όταν δεν υπήρχε τίποτ' άλλο να κάνει.Μόνο μια φορά "έγραψε ένα μυθιστόρημα για να βγάλει χρήματα" και παρόλο που το Οι Αγγελικοί Εκδικητές πράγματι είχε εμπορική επιτυχία, αποδείχτηκε "απαίσιο" βιβλίο.Όχι, είχε αρχίσει να γράφει "γιατί έπρεπε κάπως να ζήσει" και "ήξερε μόνο δυο πράγματα, να μαγειρεύει και...ίσως να γράφει".
Τη μαγειρική τέχνη την είχε μάθει στο Παρίσι και στην Αφρική για να ευχαριστεί τους φίλους της και είχε διδάξει στον εαυτό της πως να διηγείται ιστορίες για να διασκεδάζει τους φίλους της και τους ιθαγενείς."Αν κατάφερνε να παραμείνει στην Αφρική δεν θα είχε γίνει ποτέ συγγραφέας".
Γιατί "εγώ είμαι μια απλή αφηγήτρια και τίποτ' άλλο.Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ίδια η ιστορία που έχω να πω και πώς θα την αφηγηθώ καλύτερα".
Το μόνο που της χρειαζόταν για ν' αρχίσει ήταν η ζωή και ο κόσμος, σχεδόν οποιοσδήποτε κόσμος και οποιοσδήποτε περιβάλλον, γιατί ο κόσμος είναι γεμάτος ιστορίες, γεγονότα και επεισόδια και παράξενα συμβάντα, που περιμένουν να βρεθεί κάποιος να τα αφηγηθεί.Κι ο λόγος που συνήθως κανείς δεν τα αφηγείται είναι, σύμφωνα με την Μπλίξεν, η έλλειψη φαντασίας-γιατί μόνο όταν μπορείς να επαναλαμβάνεις στη φαντασία σου τι συνέβη, θα δεις ολοζώντανες μπρος στα μάτια σου τις ιστορίες και μόνο αν έχεις υπομονή να τις λες και να τις ξαναλές θα μπορέσεις κάποτε να τις αφηγηθείς καλά.
Αυτό βέβαια ήταν κάτι που το είχε κάνει σ' όλη της τη ζωή, αλλά όχι για να γίνει καλλιτέχνης, ούτε καν για να γίνει ένας από τους σοφούς γέρους επαγγελματίες παραμυθάδες που συναντάμε στα βιβλία της.Αν δεν επαναλαμβάνεις τη ζωή στη φαντασία σου δεν μπορείς να είσαι ολοκληρωτικά ζωντανός, "η έλλειψη φαντασίας" εμποδίζει τους ανθρώπους να "υπάρξουν".
"Να είσαστε πιστοί στην ιστορία", συμβουλεύει ένας απ' τους αφηγητές της τους νέους, "να είσαστε αιώνια και αταλάντευτα πιστοί στην ιστορία", που δεν σημαίνει τίποτ' άλλο παρά να είσαστε πιστοί στη ζωή, να μην δημιουργείτε μυθοπλασίες, αλλά να δέχεστε ό,τι σας προσφέρει η ζωή και να φαινόσαστε αντάξιοι σ' ό,τι κι αν είναι αυτό φέρνοντας το στη μνήμη σας-στοχαστείτε ξανά και ξανά την ιστορία, επαναλάβετε την στη φαντασία σας, αυτός είναι ο μόνος τρόπος να μείνετε ζωντανοί.Και το να ζει, με την έννοια να είναι ολοκληρωτικά ζωντανή,ήταν από νωρίς και παρέμεινε ως το τέλος μοναδικός σκοπός και η μοναδική της επιθυμία."
Ζωή μου, δεν θα σε αφήσω ελεύθερη εκτός κι αν μου δώσεις την ευχή σου, γιατί τότε μόνο θα σε αφήσω ελεύθερη".Η ανταμοιβή της αφήγησης είναι αυτή η ικανότητα της απελευθέρωσης.
"Όταν ο αφηγητής μείνει πιστός...στην ιστορία που έχει να πει, τότε στο τέλος θα μιλήσει η σιωπή.Όταν προδώσει την ιστορία, τότε αυτή η σιωπή θα είναι απλώς κενό.Εμείς όμως,οι πιστοί, όταν θα προφέρουμε την τελευταία λέξη, θα ακούσουμε τη φωνή της σιωπής".
Προλογικό σημείωμα της Χάνα Άρεντ στο βιβλίο της Κάρεν Μπλίξεν "Επτά Γοτθικές Ιστορίες",εκδόσεις Μέδουσα, Αθήνα, 1986 ("Seven Gothic Tales", Karen Blixen-1955)
Σύνδεσμοι:
http://www.karenblixen.com/
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%81%CE%B5%CE%BD_%CE%9C%CF%80%CE%BB%CE%AF%CE%BE%CE%B5%CE%BD
http://www.museums.or.ke/content/blogcategory/13/19/
(1885-1963)
"Μια απλή αφηγήτρια..."
"απ' την ιστορία έφτιαχνε ένα απόσταγμα, απ' το απόσταγμα ένα ελιξίριο κι απ' το ελιξίριο άρχιζε και πάλι να συνθέτει την ιστορία"
Η Γιοντόρα Γουέλτυ για την Κάρεν Μπλίξεν
Συνεχίζοντας την περιήγηση μου σε αγαπημένα βιβλία, παραθέτω λίγα λόγια από το προλογικό σημείωμα ενός βιβλίου που δεν μπορείς να το διαβάσεις μόνο μια φορά.
Θα επανέλθω στις "Επτά γοτθικές ιστορίες" μ' ένα ιδιαίτερο απόσπασμα από ένα διήγημα της συλλογής, όπου μιλά ένας ήρωας-παραμυθάς.
....Η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν ένιωσε καμιά φιλοδοξία ή αληθινή παρόρμηση να γράψει κι ακόμα λιγότερο να γίνει συγγραφέας.
Αυτά τα λίγα πράγματα που είχε γράψει στην Αφρική θα μπορούσε να θεωρηθεί πως της είχαν απλώς χρησιμεύσει-"σε μια εποχή ξηρασίας" από κάθε άποψη-για να ξεχάσει τις στενοχώριες της με τη φάρμα και να απαλύνει την ανία της όταν δεν υπήρχε τίποτ' άλλο να κάνει.Μόνο μια φορά "έγραψε ένα μυθιστόρημα για να βγάλει χρήματα" και παρόλο που το Οι Αγγελικοί Εκδικητές πράγματι είχε εμπορική επιτυχία, αποδείχτηκε "απαίσιο" βιβλίο.Όχι, είχε αρχίσει να γράφει "γιατί έπρεπε κάπως να ζήσει" και "ήξερε μόνο δυο πράγματα, να μαγειρεύει και...ίσως να γράφει".
Τη μαγειρική τέχνη την είχε μάθει στο Παρίσι και στην Αφρική για να ευχαριστεί τους φίλους της και είχε διδάξει στον εαυτό της πως να διηγείται ιστορίες για να διασκεδάζει τους φίλους της και τους ιθαγενείς."Αν κατάφερνε να παραμείνει στην Αφρική δεν θα είχε γίνει ποτέ συγγραφέας".
Γιατί "εγώ είμαι μια απλή αφηγήτρια και τίποτ' άλλο.Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ίδια η ιστορία που έχω να πω και πώς θα την αφηγηθώ καλύτερα".
Το μόνο που της χρειαζόταν για ν' αρχίσει ήταν η ζωή και ο κόσμος, σχεδόν οποιοσδήποτε κόσμος και οποιοσδήποτε περιβάλλον, γιατί ο κόσμος είναι γεμάτος ιστορίες, γεγονότα και επεισόδια και παράξενα συμβάντα, που περιμένουν να βρεθεί κάποιος να τα αφηγηθεί.Κι ο λόγος που συνήθως κανείς δεν τα αφηγείται είναι, σύμφωνα με την Μπλίξεν, η έλλειψη φαντασίας-γιατί μόνο όταν μπορείς να επαναλαμβάνεις στη φαντασία σου τι συνέβη, θα δεις ολοζώντανες μπρος στα μάτια σου τις ιστορίες και μόνο αν έχεις υπομονή να τις λες και να τις ξαναλές θα μπορέσεις κάποτε να τις αφηγηθείς καλά.
Αυτό βέβαια ήταν κάτι που το είχε κάνει σ' όλη της τη ζωή, αλλά όχι για να γίνει καλλιτέχνης, ούτε καν για να γίνει ένας από τους σοφούς γέρους επαγγελματίες παραμυθάδες που συναντάμε στα βιβλία της.Αν δεν επαναλαμβάνεις τη ζωή στη φαντασία σου δεν μπορείς να είσαι ολοκληρωτικά ζωντανός, "η έλλειψη φαντασίας" εμποδίζει τους ανθρώπους να "υπάρξουν".
"Να είσαστε πιστοί στην ιστορία", συμβουλεύει ένας απ' τους αφηγητές της τους νέους, "να είσαστε αιώνια και αταλάντευτα πιστοί στην ιστορία", που δεν σημαίνει τίποτ' άλλο παρά να είσαστε πιστοί στη ζωή, να μην δημιουργείτε μυθοπλασίες, αλλά να δέχεστε ό,τι σας προσφέρει η ζωή και να φαινόσαστε αντάξιοι σ' ό,τι κι αν είναι αυτό φέρνοντας το στη μνήμη σας-στοχαστείτε ξανά και ξανά την ιστορία, επαναλάβετε την στη φαντασία σας, αυτός είναι ο μόνος τρόπος να μείνετε ζωντανοί.Και το να ζει, με την έννοια να είναι ολοκληρωτικά ζωντανή,ήταν από νωρίς και παρέμεινε ως το τέλος μοναδικός σκοπός και η μοναδική της επιθυμία."
Ζωή μου, δεν θα σε αφήσω ελεύθερη εκτός κι αν μου δώσεις την ευχή σου, γιατί τότε μόνο θα σε αφήσω ελεύθερη".Η ανταμοιβή της αφήγησης είναι αυτή η ικανότητα της απελευθέρωσης.
"Όταν ο αφηγητής μείνει πιστός...στην ιστορία που έχει να πει, τότε στο τέλος θα μιλήσει η σιωπή.Όταν προδώσει την ιστορία, τότε αυτή η σιωπή θα είναι απλώς κενό.Εμείς όμως,οι πιστοί, όταν θα προφέρουμε την τελευταία λέξη, θα ακούσουμε τη φωνή της σιωπής".
Προλογικό σημείωμα της Χάνα Άρεντ στο βιβλίο της Κάρεν Μπλίξεν "Επτά Γοτθικές Ιστορίες",εκδόσεις Μέδουσα, Αθήνα, 1986 ("Seven Gothic Tales", Karen Blixen-1955)
Σύνδεσμοι:
http://www.karenblixen.com/
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%81%CE%B5%CE%BD_%CE%9C%CF%80%CE%BB%CE%AF%CE%BE%CE%B5%CE%BD
http://www.museums.or.ke/content/blogcategory/13/19/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου